حق اشتغال و حقوق کار مهاجرین خارجی در ایران و اسناد بین المللی

حق اشتغال و حقوق کار مهاجرین خارجی در ایران و اسناد بین المللی

حق اشتغال اتباع بیگانه
قانون کار ایران
حقوق کار اتباع بیگانه
سازمان بین المللی کار
حق اشتغال مهاجرین خارجی در ایران
حق اشتغال مهاجرین خارجی در اسناد بین المللی
دانلود پایان نامه حق اشتغال مهاجرین خارجی
دانلود پایان نامه حقوق کار مهاجرین خارجی

رفتن به سایت اصلی

دانلود پایان نامه رشته حقوق

حق اشتغال و حقوق کار مهاجرین خارجی در ایران و اسناد بین المللی

 

 

چکیده

یکی از حقوقی که برای اتباع بیگانه در هر کشوری به رسمیت شناخته شده حق اشتغال به کار است، این حق مطلق نبوده و اغلب کشورهای جهان آن را محدود به شرایطی خاص نموده اند. مهاجرت های نیروی کار از یک کشور به کشور مقصد و مبادله نیروی انسانی بین کشورها منتهی به تدوین و تصویب قوانین و مقرراتی در زمینه نحوه و چگونگی به کارگیری و اشتغال اتباع بیگانه در کشورها شده است. 

 

در همین راستا و به منظور صیانت از حقوق تمامی کارگران از جمله کارگران مهاجر و بهبود شرایط عادلانه کار و ارتقای استانداردهای معیشتی و بهره مندی از تامین اجتماعی کارگران، سازمان بین المللی کار (ILO) تاسیس گردید که با تصویب مقاوله نامه و توصیه نامه تکمیلی به حمایت های لازم از حقوق مرتبط به کار پرداخته و به عنوان پرمایه ترین منبع حقوق بین-الملل کار محسوب می گردد. در برخی از اسناد مهم بین المللی همچون اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی، کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق تمامی کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها به بحث اشتغال و حقوق کار و کارگران مهاجر به صورت کلی اشاره و پرداخته شده است. 

 

در ایران تا قبل از سال 1328 که نخستین قانون کار به تصویب رسید هیچ گونه مقررات صریحی راجع به اشتغال اتباع بیگانه وجود نداشت اما از همان ابتدا برای اتباع بیگانه به جز در مواردی که اشتغال منحصر به اتباع دانسته یا در انحصار دولت بوده این حق به رسمیت شناخته شده است. و در فصل ششم قانون کار ایران مصوب 1360 مواد 125 تا 129 و آیین نامه اجرای ماده 129 به شرح اشتغال اتباع بیگانه و چگونگی بهره مندی از تامین اجتماعی آنان پرداخته شده است. چگونگی تطبیق قوانین داخلی با موازین بین المللی کار با توجه به این که اشتغال غیر مجاز اتباع بیگانه در حال حاضر کشور ما را با چالش های فراوانی از لحاظ اقتصادی و اجتماعی روبرو ساخته است باعث اهمیت بررسی موضوع شده است. در تدوین و نگارش این رساله سعی شده است با عنایت به این مهم که ایران از اعضای قدیمی سازمان بین المللی کار بده، ضمن بررسی موازین و مقررات بین المللی کار و قوانین کار ایران در حد توان به مطالعه تطبیقی و مقایسه قوانین پرداخته شود و پیشنهادات لازم ارایه گردد.

 

 

واژگان کلیدی:

اتباع بیگانه

حق اشتغال

قانون کار ایران

حقوق کار اتباع بیگانه

سازمان بین المللی کار

 

 

 

مقدمه

از دیرباز کسب درآمد و اشتغال یکی از علل مهاجرت افراد انسانی به صورت فردی و گروهی از سرزمینی به سرزمین دیگر بوده که پیشینه این مهاجرت ها به ابتدای تاریخ بشریت برگشته و این نوع مهاجرت ها ناشی از شرایط نامساعد زندگی در یک مکان بوده، آدمی را در هیچ مقطعی از تاریخ نمی توان جدا از کار و فعالیت تصور کرد. از آن زمان که انسان به جهت رفع نیازهای خود ناچار به فروش نیروی بازوی خود (کار) گردید، به لحاظ عدم توازن و تعادل قدرت بین خریدار نیروی کار (کارفرما) و فروشنده (کارگر) نیاز به وجود قوانین حمایتی از نیروی ضعیف این معامله (کارگر) احساس می شد. که با تحول جوامع بشری و صنعتی شدن جوامع شاخه ای جدید در علم حقوق به نام «حقوق کار» تاسیس که وظیفه اصلی آن حمایت از حق و حقوق کارگر را برعهده گرفت.

 

در عصر کنونی روند رو به رشد جمعیت جهان، شرایطی همچون جنگ های منطقه ای و داخلی، بحران های عظیم جهانی، کمبود عرضه نیروی کار در یک منطقه و نیاز به تقاضا در منطقه ای دیگر باعث بروز فقر و بیکاری در بیشتر کشورهای جهان سوم و همچنین تشدید روند مهاجرت در حجم گسترده ای شده که این مهاجرت ها به کشورهای دیگر با وضعیت ها و شرایطی برای مهاجران و بروز مشکلاتی برای کشورهای مهاجر پذیر شده، مهاجران جوینده کار با ترک دیار خویش از بسیاری مزایای آن چشم پوشی کرده هنگامی وارد کشور مورد نظر می شوند به موانع سنگینی برخورد که می بایست از پیش رو بردارند و بر آنها چیره شوند، در تبعیض های چندگانه قرار گرفته از جمله در کاری که انجام می دهند و یا در حقوقی که می گیرند در شانسی که برای ارتقا داشته و یا در خطر بیکاری که همواره آنها را تهدید می کند.

 

 بیشتر مهاجران به کارهایی می پردازند که کارگران بومی می-کوشند از آنها پرهیز کنند و در بیشتر کشورها مهاجران به ناچار گرد مشاغل یدی و غیر ماهرانه جمع می شوند. از سوی دیگر کشورهای مهاجر پذیر به دلیل ظرفیت محدود منابع انسانی مورد نیاز و همچنین بروز بیکاری و چالش های فرارو از جمله این که حضور نیروی کار بیگانه باعث کاهش ضریب امنیت شغلی در بازار کشور، تغییر فرهنگ اشتغال، نبود بهداشت روانی برای نیروی کار داخلی، کاهش درآمد ناخالص ملی از طریق انتقال ارز و کسب رایگان مهارت در صنایع و بروز پاره ای مشکلات اجتماعی و امنیتی شده، بنابراین در همین راستا و در جهت کاهش اثرات سوء مذکور کشورهای مهاجر پذیر اقدام به تنظیم مقررات محدود کننده ای در جهت کنترل ورود مهاجران و اشتغال اتباع بیگانه در سرزمین خود وضع کرده تا با این عمل ضمن ممانعت از ورود غیر قانونی مهاجران و اتباع بیگانه به سرزمین خود، به مهم ترین هدف که کاهش نرخ بیکاری در بین اتباع مقیم کشور و ایجاد فرصت های شغلی برای اتباع داخلی می باشند برسند.

 

از جمله حقوقی که برای بیگانگان در هر کشور به رسمیت شناخته شده حق اشتغال به حرفه و صنعت و تجارت است. البته این حق مطلق نبوده و در هر کشوری محدود به شرایط و قوانینی است و در راستای حمایت از حقوق اتباع بیگانه در بحث اشتغال قوانین و موازینی از سوی نهادهای بین المللی به ویژه سازمان بین المللی کار تدوین گردیده که در این تحقیق به آن پرداخته می شود.

 

 

 

فهرست مطالب

حق اشتغال و حقوق کار مهاجرین خارجی در ایران و اسناد بینالمللی 1

چکیده 4

واژگان کلیدی: 4

مقدمه 5

1ـ تبیین موضوع 5

2ـ اهمیت موضوع 7

3ـ اهداف پژوهش 7

4ـ پرسشهای پژوهش 8

الف) سوالات اصلی 8

ب) سوالات فرعی 8

5ـ فرضیات پژوهش 8

6ـ نوع و روش پژوهش 9

8ـ موانع و مشکلات پژوهش 9

 

بخش نخست:مبانی و ویژگیهای مرتبط با اشتغال اتباع بیگانه 9

فصل نخست: مفهوم اشتغال 10

مبحث نخست: جایگاه حق اشتغال در حقوق کشورها 10

مبحث دوم: ماهیت حقوقی حق اشتغال بیگانگان 11

مبحث سوم: بررسی رویه دولتها در رابطه با حق اشتغال بیگانگان 11

مبحث چهارم: اصل عدم مداخله و استقلال کشورها 11

فصل دوم: مفهوم تابعیت و تبعه 12

مبحث نخست: تعریف تابعیت 12

گفتار نخست: مفهوم لغوی 12

گفتار دوم: مفهوم حقوقی 12

گفتار سوم: بیتابعیتی 13

مبحث دوم: تاریخچه تابعیت 13

مبحث سوم: انواع تابعیت 14

فصل سوم: مفهوم بیگانه 14

مبحث نخست: مفهوم لغوی 14

مبحث دوم: مفهوم حقوقی 14

مبحث سوم: انواع بیگانگان 15

مبحث چهارم: وضعیت حقوقی اشخاص حقیقی بیگانه در ایران 15

گفتار اول: وضعیت حقوقی اشخاص حقیقی بیگانه در ایران 15

الف: از نظر حقوق سیاسی 15

ب: از نظر حقوق عمومی 15

گفتار دوم: وضعیت حقوقی اشخاص حقوقی بیگانه در ایران 16

الف: از نظر حقوق سیاسی 16

ب: از نظر حقوق عمومی 16

مبحث پنجم: اصول و مبانی وضعیت بیگانگان 16

گفتار نخست: شناسایی حداقل حقوق برای بیگانگان 17

گفتار دوم: رفتار متقابل بین دولتها 17

 

بخش دوم:رژیم حقوقی اشتغال اتباع بیگانه بر اساس اسناد بینالمللی 17

فصل نخست: سازمان بینالمللی کار (ILO) 18

مبحث نخست: مقدمه 18

مبحث دوم: تاریخچه سازمان بینالمللی کار[18] 19

مبحث سوم: ساختار و تشکیلات سازمان بینالمللی کار 19

مبحث چهارم: اساسنامهی سازمان بینالمللی کار 20

مبحث پنجم: اعلامیه فیلادلفیا، اعلامیه مربوط به هدفها و مقاصد سازمان بینالمللی کار 20

مبحث ششم: بررسی مصوبات سازمان بینالمللی کار 21

مبحث هفتم: مقاوله نامههای بنیادین و کلیدی سازمان بینالمللی کار 22

مبحث هشتم: سازمان بینالمللی کار و کارگران مهاجر 23

فصل دوم: کنوانسیون بینالمللی حمایت از حقوق تمام کارگران مهاجر و خانواده آنها 23

مقدمه 23

مبحث نخست: چشمانداز و تعاریف 23

مبحث دوم: عدم تبعیض در حقوق 24

مبحث سوم: حقوق بشر 24

مبحث چهارم: حقوق کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها 25

مبحث پنجم: قوانین قابل اجرا برای گروههای خاص از کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها 25

مبحث ششم: ترویج و گسترش شرایط سالم، منصفانه، انسانی و قانونی در ارتباط با مهاجرت بینالمللی کارگران و اعضای خانواده آنها 25

مبحث هفتم: اجرای معاهده 26

 

بخش سوم:اشتغال اتباع بیگانه در حقوق ایران و مطابقت آن با اسناد بینالملل 27

فصل نخست: بررسی حقوقی اشتغال اتباع بیگانه در ایران 27

مبحث نخست: اشتغال اتباع بیگانه در حقوق کار ایران 27

گفتار نخست: نگاهی به قوانین و مقررات پیش از انقلاب 27

گفتار دوم: نگاهی به قوانین و مقررات پس از انقلاب 28

مبحث دوم: اتباع بیگانه در ایران 29

گفتار نخست: شرایط صدور پروانه کار 29

گفتار دوم: موارد صدور، تمدید و تجدید پروانه کار بدون نیاز به نظر هیات فنی اشتغال 30

الف: تبعه بیگانهای که حداقل ده سال مداوم در ایران اقامت داشته باشد 30

ب: تبعه بیگانهای که دارای همسر ایرانی باشد 30

مبحث سوم: هیات فنی اشتغال اتباع خارجی 30

گفتار نخست: وظایف هیات فنی اشتغال در خصوص اعطای اجازه کار به متخصصان 30

گفتار دوم: ترکیب اعضای هیات فنی اشتغال 31

گفتار سوم: نحوه تشکیل جلسات هیات فنی اشتغال 31

مبحث چهارم: چگونگی تمدید، تجدید ابطال و لغو پروانه کار اتباع بیگانه 32

گفتار نخست: تمدید و تجدید پروانه کار 32

گفتار دوم: ابطال پروانه کار 32

مبحث پنجم: اشتغال به کار بیگانگان در ایران از نظر قانون تامین اجتماعی 32

مبحث ششم: مجازات اشتغال غیرمجاز اتباع بیگانه 33

 

بخش چهارم:قواعد بین المللی در خصوص حقوق کار بیگانگان 34

فصل اول: سازمان بین المللی کار و کارگران مهاجر 35

گفتار اول: مقاوله نامه های کلی 35

گفتار دوم:مسائل کارگران مهاجر و مقاوله نامه های دیگر 36

گفتار سوم:مقاوله نامه های مربوط به تأمین اجتماعی کارگران خارجی 37

الف) رفتار برابر در مورد کارگران داخلی و خارجی 38

ب) حقوق مکتسب یا در حال اکتساب 41

فصل دوم: دیدگاه قانون کار و سایر قوانین ایران درمورد کارگران مهاجر و نحوه صدور پروانه ی کار به اتباع بیگانه : 43

گفتار اول: دیدگاه قانون کار و آیین نامه اجرایی ماده 129 این قانون 43

گفتار دوم: قانون اساسی و بحث اشتغال 44

گفتار سوم: برنامه های توسعه ای و دیدگاه نسبت به کارگران بیگانه 45

فصل سوم: تأثیرات مقاوله نامه ها بر قوانین و مقررات ایران در مبحث کارگران مهاجر 46

گفتار سوم: مقاوله نامه تساوی رفتار در مورد کارگران خارجی (شماره 19) 47

نتیجه 49

منابع 53